Jos Nijman
- zondag 26 november 2023
Onlangs lanceerde de Belgische Duivenbond een alarmkreet over het teveel aan roofvogels in ons land én over de vogels die regelmatig een van hun duiven verorberen. In hun persbericht deed de Duivenbond zelf haar beklag dat “de groenen” roofvogels kweken en overal uitzetten. Hun bewijslast daarvan: veel van die roofvogels dragen een ring. Worden roofvogels gekweekt om uit te zetten en kunnen er te veel roofvogels zitten?
Het is een feit dat de jongste decennia een pak roofvogels en andere roofdieren zoals de marter en de vos terugkeren naar streken waar ze soms heel lang verdwenen waren. Al van in het begin van die terugkeer circuleren er vooral in jachtmiddens broodjeaapverhalen dat al die vossen gekweekt worden en uitgezet door “de groenen”. Ik hoorde ooit een jager plechtig zweren dat hij het zeker wist, want hij had een vos gezien die nog het halsbandje droeg van toen hij gekweekt en afgericht werd.
Gelijkaardige verhalen over de terugkomst van de wolf, want droeg Naya ook geen halsband? Dat laatste is juist, in verschillende landen worden wolven gevangen en ‘gezenderd’, voorzien van een halsband om ze te kunnen volgen. Zo weet men perfect het parcours dat Naya volgde voor ze in Limburg opdook.
Sommige jagers zetten zelf nog soorten als patrijs en fazant uit en kunnen maar niet geloven dat soorten op eigen kracht kunnen terugkeren. Mensen die denken dat de natuur niet zonder hun tussenkomst kan, kunnen er moeilijk weg mee dat de natuur positief kan evolueren zonder dat de mens er een hand in heeft. Aan al die mensen: de natuur op zich kan perfect zonder jullie en zelfs zonder mens als soort op zich.
Bewerk een stuk van 50 ha weide of akker 10 jaar helemaal niet en er staat 10 jaar later een jong bos op. De natuur is heel veerkrachtig. Als de omstandigheden verbeteren en er is ruimte voor, keert er natuur terug.
“Veel roofvogels zijn terug omdat de omstandigheden veranderd zijn”
Nieuw is nu het verhaal dat natuurmensen roofvogels kweken en er daardoor zoveel zitten. Om direct te starten met duidelijkheid: net als met de vos is dat complete onzin. Veel roofvogels zijn terug omdat de omstandigheden veranderd zijn. Tal van gevaarlijke pesticiden die ook dodelijk zijn voor roofvogels zijn verboden, jacht op te dieren is verboden en via tal van acties helpen natuurverenigingen aan nestplekken voor soorten als kerkuil, torenvalk, steenuil en slechtvalk. De laatste broedt het liefst op hoge plekken en nestbakken in een kathedraal of hoge zendmast zijn vaak garantie op broedsucces. De jonge vogels in de bakken worden vaak geringd, ook weer om ze te kunnen volgen als ze bijvoorbeeld dood gevonden worden, maar van kweken is geen sprake.
Dat een slechtvalk en soorten als havik en sperwer wel eens een speelduif kunnen slaan, is niet te ontkennen. Dat er onder de nestbak van een koppel slechtvalken veel resten van reisduiven en zelfs duivenringen gevonden worden is juist. Het gaat hier evenwel om veel stadsduiven die zowat overal zorgen voor overlast en waarvoor veel gemeentebesturen blij zijn dat de roofvogels die duivenplaag helpen indijken. Elke keer dat jonge duiven deelnemen aan een wedstrijd geraken er verloren. Ook al hebben ze een ring aan, de duivenmelker is maar zeer matig geïnteresseerd om die dieren terug te krijgen. Duiven die te laat zijn in een wedstrijd zijn waardeloos en worden gewoon de nek omgewrongen of gaan naar de poelier waar hen hetzelfde lot wacht. Enkel de besten krijgen een tweede kans.
“Kunnen er dan niet te veel roofvogels zijn?”
Er is hier 1 natuurwet van cruciaal belang: er kunnen van een roofvogel maar een aantal zitten naargelang van het voedselaanbod. Een paar voorbeelden. Een soort als de ransuil eet muizen, wel er gaan in een gebied maar zoveel ransuilen zitten als er muizen in de weiden, akkers en tuinen zitten. Vermindert het aantal muizen dan gaat ook het aantal ransuilen niet toenemen en gaan ze minder eieren leggen of sommige jaren zelfs helemaal niet broeden. Hetzelfde voor de torenvalk, de sperwer, de kerkuil, de buizerd, … Er zitten er maar zoveel zoals er voedselaanbod is. Minder voedsel is minder eieren of helemaal niet broeden.
Ook hierover had ik al vaak discussie met non-believers die zich afvragen hoe een roofvogel dat dan wel kan weten? Tja, dat is natuurlijk altijd een moeilijke, als mens denken dat je meester bent van de natuur, maar zelfs niet willen geloven dat andere soorten zaken weten, een instinct hebben, op een of andere manier denken en kiezen voor overleven van de soort. Ik geef dan altijd een ander vraag mee: van wie leerde de koekoek dat hij zijn ei in nest van een andere soort moet leggen, terwijl hij zijn biologische ouders nooit bij zich had en waarom weet die koekoek dat hij net als die echte ouders in het najaar naar het Congobekken moet vliegen om daar net als bij ons in de polders nachtvlinders te eten en waarom zegt hij daar geen koekoek?
https://kw.be/nieuws
