Roger Casier
- vrijdag 10 januari 2020
HET GEVECHT MET DE TRONK .
Wanneer ik dit artikel aanvang is het eindelijk lente ! Later, veel later dan anders .
Het was een lange , klamme , sombere winter en mensen zoals ik begonnen op het eind serieus heimwee te krijgen naar de zon die alles weer tot leven wekt !
Telkenjare sta ik vol bewondering te kijken naar dat schouwspel .
Die ongelooflijke oerkracht die schuilt in de kosmos , in het heelal .
Die enorme energie van moeder aarde die samen met de medewerking van de zon alles uit zijn winterslaap haalt .
Al die nieuwe frisse kleuren . Ik zag aan een kruispunt een verwaarloosd stuk grond bedekt met "pisseblommen" ( lees : paardenbloem ) in volle bloei . Een feest !! Een symfonie van geel en groen !
Voor velen is dit hinderlijk onkruid , voor mij een wonder.
Het wonder van de lente . De muggen dansen weer in de avondschemering .
De merel zingt zijn lied ,'s morgens heel vroeg al.
Het klinkt vrolijker dan enkele dagen geleden , en de merel , ook hij weet waarom !
Niets kan tippen aan de lente, wegens Pasen , kuikentjes en lammetjes ,wegens de Ronde van Vlaanderen , Parijs-Roubaix , wegens opnieuw met de duiven spelen , anders dan vroeger , elektronisch , miserie, rompslomp , stomme reglementen waar melkers op afknappen .....
Maar we spelen .
En de duif die thuis komt , die zegevierend aan gestormd komt , dat zal nooit veranderen !
En ik denk terug aan die lente van 1973 toen ik , na veel gemaakte overuren , met genoegen naar mijn nieuwe ( ?? )duivenhok stond te kijken en naar de eerste bewoners die , onwennig nog , op de valplank kwamen piepen .
Achter ons huisje was er plaats zat en de plaats van het duivenhok lag al vast toen ik daar voor de eerste keer op verkenning ging .
Beschut , aanleunend bij het huis , beschermd tegen de harde westenwind , kijkend naar het zuiden , en enkele meters achter de aftandse bergplaats , waar mijn kweekhok in gevestigd was , die er voor zorgde , dat ook aan de voorkant kant het hok beschermd was tegen felle wind , maar toch met volle teugen kon genieten van de deugddoende zonnestralen .
Meegenomen was dat door het plaatsen van het duivenkot het noorden afgeschermd was en er een zone geschapen werd waar het aangenaam vertoeven was .
Het materiaal bestond zoals gewoonlijk uit oude ramen en deuren , eternit-platen en " terre-papier " ( terre = asfalt ).
Op de bijgaande foto kan men dat allemaal zien .
Aan de oostkant was voorzien om later nog een stuk bij te zetten en daar werd dus niet te veel werk van gemaakt .
Voor het er stond waren er wel enkele serieuze discussie 's geweest met mijne pa want die dacht van daar efkes in zeven haasten een soort werfkeet neer te poten zoals hij dat gewoon geweest was in " den bouw "
Vader had daarvoor echt niet veel nodig . Een hamer , een tang en een zaag en een pak nagels .
Iets loodrecht zetten was nogal simpel .
Hij kneep één oog dicht , keek langs de keper naar een vast loodrecht object in de buurt , bvb een hoek van het huis , en met een precisie die je niet voor mogelijk houdt slaagde hij er in de hoeken van de constructie vast te leggen .
De rest was kinderspel . Het gevloek en geketter moest je er maar bij nemen , als de oude st Jozefzaag soms plooide onder het geweld van de stoere bonk en bleef steken in het hout .
Miljaarde.....
Ik had er soms mijn buik van vol , maar wat wil je , zonder zijn hulp was ik ook nergens....
Vader....ik heb hem ooit , bij zomerdag een oude tronk zien omleggen .
Hij had het warm . De bovenste helft van zijn blauwe versleten overall met de mouwen rond zijn middel geknoopt .
Zijn bruin-rood-blauw geruite hemd wijd open , de mouwen opgerold .
Zijn werktuig , die oude zaag die nog van zijn vader geweest was en die zelfs een paar tanden miste !
Een grimmige trek op zijn gelaat , de tanden op elkaar. Het was HIJ of die TRONK !!
De spieren spanden zich als koorden op zijn machtige armen .
Het zweet stroomde....
Ondergetekende moest , toen we ergens in de helft waren , uit alle macht duwen tegen de stam omdat de zaag niet zou geklemd raken en telkens als de zaag dubbel plooide was het van : " Gij duwt gij zeker niet , Godver... !! "
Ik was 16 en het was een van de zeldzame keren dat ik tegen hem in ging ...
En ik vloekte en gromde : “ Ik kan godverdomme niet duwen en trekken tegelijk hé , ik heb mijn twee handen nodig om aan de zaag te trekken , miljaarde ...”
Ik verwachtte donder en bliksem maar die kwam niet . Gelukkig niet .
We stonden , buiten adem , tegen de oude tronk geleund , onze laatste krachten verzamelend , elkaar aan te kijken en ik zag respect in zijn ogen en ook medelijden .
“ Komaan jong , nog een duwtje !! “ Hij zei het heel zacht , bijna smekend .
We hadden het hout nodig om de was af te koken .
Om te stoken onder zo’n ouderwetse machine
waar wel tweehonderd liter water in kon .
In het deksel was een soort schroef gemonteerd aangedreven door een dynamo en als het water kookte ging het deksel dicht en de schroef nam het werk over dat moeder vroeger deed ... de waskuip , buiten in de zon . Hard labeur !!
Op de ketel stond ook een “ wringer “ gemonteerd . Twee rollen die je kon aanspannen naar wens , bediend door een wrang .
En je haalde de was met een stok uit de ketel en draaide het door de wringer . Gedaan met wringen met de handen ! Leve de vooruitgang !!
En vader ....hij zette zich op zijn gat ,
de voeten onderaan tegen de tronk om zich af te duwen , vloekte nog eens , en trok woest aan de zaag en ik trok even woest terug .
En de tronk plooide .
Een veldslag was gewonnen , maar t was nog niet gedaan !
Want toen moest hij nog zoals we in West-Vlaanderen zeggen “ gekleend “ worden .
Dat wil zeggen , ontdaan van zijn takken en spillen en de stam netjes in stukken van +/- 40 cm .
Niets ging verloren . De kleine takken werden in bussels gebonden door middel van een houtpaard . Daar werden de takken in gestapeld en aangetrokken met een hefboom en ketting . En dan gebonden met een ijzerdraad . Primitief maar doeltreffend .
De bussels werden gekruist gestapeld tot wat men in het Westvlaams een “ houtvumme “ noemt .
Dat klein hout diende later om de was af te koken . Dat was mijn job , en ik haatte het , want je kon er niet van weg omdat je het vuur moest onderhouden .
Op den duur werd ik ongeveer zo’n was-afkook-specialist want hoe eerder de was kookte , hoe eerder ik kon genieten van mijn vrijheid .....
