- zondag 01 januari 2017
Haver is een graan dat in veel Europese landen wordt verbouwd. Het is een eenjarige plant uit de grassenfamilie. Al 7000 jaar voor Christus werd deze plant verbouwd en is ontstaan uit de wilde haver. Er zijn witte soorten, maar ook gele en zwarte haver. Het wordt vooral gebruikt voor paardenvoer, havervlokken en voor havermout. Haver is vrij koolhydraatrijk De waardes liggen rond de 63%. Daarnaast een redelijk eiwitgehalte (12%) en voor graan een hoog vetgehalte (5%). Bij gepelde haver ligt dat zelfs rond de 7½%.
Hele en geplette haver.
De eerste gekke 5 minuten… stuiteren, springen, bokken, crossen en gek doen. Dat kennen paardenliefhebbers maar al te goed. Als het paard van stal gehaald en in de wei hij of zij zich even uitleven. De voeding speelt ook hier een rol. Haver geeft direct veel kortstondige energie. Paarden eten het graag. Toch worden ook hier voerfouten gemaakt. Veelal wordt nog haver met brokken gemengd. Het paard doet zijn muil dicht en de brokken zijn meel geworden. Het voer wordt doorgeslikt en de haver gaat mee naar binnen, zonder dat dit is fijngekauwd. Zo ontstaat er geen of nauwelijks enzymwerking in de bek en zal de vertering van de haver slecht verlopen. Daarom dient haver altijd apart, of in een graanmix gegeven te worden.
De snelle energie uit de haver komt door de samenstelling van de koolhydraten. Haver bevat vrij veel amylose. Dat is een snel opneembaar koolhydraat voor kortstondige energie. Ideaal voor snelle sporten als de draf- en rensport, eventing en springsport.
En voor de duiven?
Tja, dit graan zien we niet zo veel in ons duivenvoer. Ze eten het ook niet graag, zeker in de zomer niet. Toch is het voor de rustperiodes in de winter en vroege voorjaar een heel belangrijk graan. In die periode werkt de stofwisseling bij onze duiven anders. Na de rui is er tijd om de darmen eens helemaal op te schonen. Hele haver bevat grove harde vezels die de darmen opschonen en achtergebleven voedingsresten en allerlei ongerechtigheden uit de darmen meenemen. Die voedingsresten verhinderen een goede opname van de voedingsstoffen in het bloed. Dat moet een keertje verwijderd worden en de winterperiode is daarvoor ideaal. Want na de winter komt de kweekperiode en als de darm schoon is gaan alle voedingsstoffen er gemakkelijk door. Dat verbetert de opname van belangrijke voedingsstoffen voor de kweek. Natuurlijk kan dat niet alleen met haver. Er zijn verschillende soorten vezels nodig om dit proces. Harde en zachte vezels, kleien en grote in een juiste onderlinge verhouding. Maar hele haver mag eigenlijk niet ontbreken.
Gepelde haver voor de duiven.
Ook duiven hebben er baat bij. In de meeste mengelingen ontdekken we wel gepelde haver. De snel opneembare suikers geven direct energie en die is nodig voor start en landing. Dus is heel even een zekere overeenkomst met onze paardjes. Grote hoeveelheden hebben we voor de duiven niet nodig, want duivensport is een duursport. We hebben geen vluchten van 10 minuten. Als dat wel het geval was, zou ons duivenvoer er heel anders uitzien.
Witte dari.
Witte dari, ook wel sorghum of kafferkoren genoemd, is een graan, dat duiven graag opnemen. De beste kwaliteit komt uit Soedan. Helaas is het niet altijd voorhanden. Ook de laatste jaren moeten we het missen in ons duivenvoer. Hoe komt dat? Witte Soedan Dari kan alleen worden uitgevoerd als er goede oogsten zijn en als er dus geen hongersnood is. Door de droogte van de laatste jaren heeft de eigen bevolking de witte Dari nodig voor eigen voedselvoorziening en dan kan, het volkomen terecht, niet in duivenvoer worden gemengd. We moeten dan naar alternatieven zoeken. De Franse witte dari is niet geheel wit maar wat gelig en wordt ook minder graag gegeten. De Italiaanse ziet er vaak wat gestippeld uit (rode stippen). Ze is veel kleiner en ook minder smakelijk voor de duiven. De Egyptische dari is wel een goed alternatief. De korrel is wel kleiner, maar mooi wit en wordt ook goed gegeten. Dit grasgraan is helaas vrij prijzig.
Witte Dari lijkt niet alleen maar mooi in duivenvoer, ze zorgt ook voor de nodige koolhydraten waarvan een behoorlijk deel amylopectines (geleidelijk opneembare). Witte dari bevat rond de 68% - 69% aan koolhydraten, 3,5 – 4% vet, 9,5 – 10% ruw eiwit en heeft weinig ruwe vezels (2%). Een erg welkome afwisseling uit een ander continent.
Rode Dari.
Milo, milocorn, sorghum rood, rode Dari… allemaal namen waaronder dit graan bekend is geworden. Oorspronkelijk werd het veel in Afrika en Azië verbouwd en er zijn vele variëteiten. Hele mooie kwaliteiten vinden we in Australië. Door het vervoer wordt het natuurlijk weer duur en daarom nemen veel fabrikanten liever de Franse kwaliteit. Het is een broertje of zusje van de witte dari en heeft dan ook ongeveer dezelfde waardes.
Rode Dari is vrij goedkoop, vandaar dat we het vaak in de goedkope mengelingen zien. Ik zag deze week nog een foto van een “ goed “ ruivoer in een duivenblad met een hoop tarwe, veel rode dari, kippenmais en een deel erwten… Alleen de goedkoopste grondstoffen erin. Tjonge jonge wat zijn we weer lekker bezig. Ik zou het niet meer dan maagvulling willen noemen. Met serieuze voeding voor prestatiedieren zoals onze postduiven heeft het niets te maken. Nee, de duiven gaan er niet dood aan. Nog net niet. Ik zou u willen aanraden om andere keuzes te maken, want de ruitijd is een heel belangrijke periode. Meerdere serieuze voerfirma´s hebben vast en zeker een beter alternatief voor u.
Willem Mulder.
